Terugkijken: Hoe de Bijlmerramp ontaardde in politieke rompslomp

Vandaag is het precies twintig jaar geleden dat de Bijlmerramp plaatsvond. Screenshot van Andere Tijden. door Jeannine Julen, Binnenland

 

Vandaag is het precies twintig jaar geleden dat een Boeing 747 zich in twee flats in de Amsterdamse Bijlmer boorde. 43 mensen, onder wie drie bemanningsleden, kwamen om. Vragen rondom de Bijlmerramp wimpelde de politiek zo lang mogelijk af, totdat een parlementair onderzoek onontkoombaar werd.

De minuten voor de ramp

“Going down, going down!”, roept de piloot van het vrachttoestel van de Israëlische maatschappij El Al vlak voor de crash. Het is een laatste poging om contact te leggen met Schiphol, waar het toestel op weg naar toe is. Maar het mag niet baten, want vlak daarna klinkt er vanuit Schiphol: “Het is gebeurd.” De hoorbaar paniekerige, vrouwelijk stem gaat verder: “Eén grote rookwolk boven de stad.”
Andere Tijden blikt terug op de gebeurtenissen:

Onverklaarbare gezondheidsklachten

De Bijlmerramp is wellicht de grootste vliegtuigramp op Nederlandse bodem. De grote brokstukken, twee gehavende flatgebouwen en een enorme vuurzee zijn beelden die in het geheugen van veel Nederlanders staan gegrift. En hoewel de schok groot was, was de politieke onrust rondom de kwestie in de jaren erna niet veel minder groot. Het begon toen omwonenden van de getroffen flats zich meldden bij artsen met onverklaarbare gezondheidsklachten. Mogelijk als gevolg van de ramp.

Onbeantwoorde vragen en complottheorieën

Wat vervoerde het vliegtuig? Waren het giftige stoffen? Bewoners wilden het weten van maatschappij El Al, de gemeente, de regering. Maar antwoorden bleven uit. De nationale politiek bemoeide zich er in eerste instantie niet mee, want “het was een zaak van de gemeente Amsterdam”, werd er gesteld. Geruststellende mededelingen moesten bezorgde Bijlmerbewoners sussen, maar de onrust nam toe.
Complottheorieën schoten als paddenstoelen uit de grond. Het Israëlische vrachttoestel vervoerde uranium, mannen in witte pakken waren ingehuurd om giftige stoffen te verdoezelen en zo waren er meer theorieën. De politiek zwichtte en in 1998, zes jaar na de ramp, kwam er dan eindelijk een parlementair onderzoek.
De onderzoekscommissie concludeert dat er geen giftige stoffen aan boord van het toestel waren. Wel toonde een medisch onderzoek aan dat mogelijk achttien gevallen van auto-immuunziekten bij bewoners in verband kunnen worden gebracht met de Bijlmerramp, meldt NOS. Andere Tijden sprak met de betrokkenen.