Bewoners verrast door heffing uit 15de eeuw

7-8-12 - 07:30 bron: AD

Nico Weesjes toont de belastingaanslag die hij kreeg van de stichting Beheer Kasteel Renswoude. Het gaat om een heffing die werd ingesteld in de middeleeuwen.© AD/COR DE KOCK.

Echt een geval van 'het zal je maar gebeuren': enige tientallen inwoners van Kamerik hebben een aanslag gekregen van een allang vergeten belasting die stamt uit de middeleeuwen: de 'dertiende penning'. De bedragen zijn wel hedendaags hoog: 'Ik moet ineens 18.500 euro ophoesten,' zegt gedupeerde Nico Weesjes (67) vandaag in het AD.

Nico Weesjes is niet de enige Kamerikker die ervan baalt en vast van plan is níet te betalen. Hij en nog enige tientallen inwoners van het Utrechtse dorp zijn geconfronteerd met een heffing die net zo eeuwenoud is als hij klínkt: de dertiende penning. 'De dertiende penning stamt ergens uit de vijftiende eeuw,' zegt Joke Birnage van de 'stichting Dertiende Penning' die zich tegen het heffen ervan verzet.

Leenheer
'In die tijd was het westelijk deel van Utrecht nog een wildernis. Een leenheer was landeigenaar. Wie een stuk grond wilde kopen, kocht dat van die leenheer. Maar als die koper dat stuk grond zelf weer wilde verkopen, moest de leenheer dat goedkeuren. De nieuwe koper moest dan een bedrag betalen aan de leenheer. Dát is de dertiende penning. Nederland bestond nog niet eens. Zo oud is deze heffing.'

Verzet
Het recht om 'de dertiende penning' te mogen innen bij nieuwe kopers van stukken grond is via erfenissen en overnames door de eeuwen heen altijd blijven bestaan. Niet alleen in Kamerik, maar ook in vier andere Nederlandse plaatsen: Abcoude, Baambrugge, Loenen en Vinkeveen. Dáár zijn de rechthebbenden - bijna altijd privépersonen of organisaties - de dertiende penning echter altijd blijven innen, al is daar in de jaren '80 verzet tegen geweest. Dat leidde ertoe dat de overheid besloot dat de dertiende penning niet meer van deze tijd is en vanaf 2015 niet meer bestaat.